Alle initiatieven kenmerken zich door deze stap: niet blijven piekeren over wat wel en niet kan of mag, maar gewoon aan de slag gaan. Veel kan bijvoorbeeld al gedaan worden vanuit huis. Soms is dat zelfs handiger. Zo kan een catering vanuit huis soms gemakkelijker georganiseerd worden dan in een keuken van een buurthuis. Dan gaan er namelijk allerlei regels gelden, bijvoorbeeld vergunningen voor de ‘warme’ keuken. Wachten op toestemming kan dan heel frustrerend zijn. Het advies van veel coöperaties is ‘gewoon dóen’. Dan ontstaat er beweging.

De ervaring leert dat er gemeenten zijn die binnen de bestaande regels kansen creëren. Zo zijn er gemeenten (1) die kansen op zelf ondernemen even serieus nemen als de kansen op een baan; (2) die actief mogelijkheden zoeken om verdiensten uit de onderneming niet per definitie te korten op de uitkering maar toe te laten dat die verdiensten aangewend worden om te investeren; (3) die thema’s als arbeidsverdringing en concurrentievervalsing niet als standaard afwijzingsgrond nemen maar zich veel meer laten leiden door de werkelijke situatie te plaatse. Zo kan een goedkoop buurtrestaurant concurrentievervalsing lijken, maar als dit restaurant bezoekers trekt die vanwege de kosten of sfeer nergens anders zullen gaan eten, komt het in een heel ander daglicht te staan.

Gemeenten zitten volop in de veranderingsfase. Doordat gemeenten regels verschillend toepassen kan een Sociale Coöperatie in de ene stad meer ruimte krijgen dan in de andere stad. Dat komt ook omdat de Sociale Coöperatie een nieuw verschijnsel is. Leer daarom van ervaringen van andere initiatieven. Ga bijvoorbeeld met elkaar op werkbezoek bij een Sociale Coöperatie in een andere gemeente. Zo kun je samen de ruimte voor jullie Sociale Coöperatie oprekken.

Met een aparte rechtsvorm gaan er allerlei wettelijke regels meespelen en ontstaan er allerlei nieuwe vragen. Zo eist de wet bijvoorbeeld dat coöperatieleden een stoffelijk voordeel nastreven waardoor een coöperatie niet alleen een ideëel doel kan hebben. Met een formele rechtsvorm ontstaan ook direct formele relaties tussen mensen: zo krijgen leden stemrecht en bepalen zij dus mede de koers van de organisatie. Maar wat gebeurt er met niet-leden? Krijgen niet-­leden ook een stem? Allemaal belangrijke vragen in het oprichten van een coöperatieve rechtsvorm. Neem daarom de tijd om plannen goed dóór te denken. Daar is vaak meer tijd voor nodig dan wel eens gedacht wordt. Een rechtsvorm is pas echt nodig als:

• Vermogen ontstaat: je wordt samen eigenaar van een pand of er komen financiële middelen beschikbaar van een fonds of een bank;
• Werk wordt verricht dat risico’s en/of aansprakelijkheden met zich meebrengt;
• Behoefte is aan vaste afspraken over de organisatie van activiteiten. Het formaliseren van afspraken kan meer houvast geven en een helder raamwerk bieden voor mensen die later mee willen doen.

De taal van de leefwereld van mensen en de taal van de systeemwereld van de overheid zijn heel verschillend. Het is handig als je als sociale coöperatie iemand hebt die beide talen spreekt. Mensen die betrokken zijn bij een sociale coöperatie, zijn niet altijd getraind in het opstellen van projecten en begrotingen en het maken van tussenrapportages en verslagen. Maar dat is wel wat de systeemwereld eist voordat ze ruimte bieden aan een sociale coöperatie.

De Sociale Coöperatie is een nieuw verschijnsel: er is nog veel kennis en ervaring op te doen. Voorkom dat iedereen het wiel zelf uit moet vinden. Verzamel ervaringen die er al zijn en deel eigen ervaringen ook weer met anderen.